صنعت فولاد را باید به عنوان یکی از بزرگترین و مهم‌ترین صنایع در کشور معرفی کنیم که در دسته صنایع مادر قرار می‌گیرد. تولید و مصرف بهینه فولاد در مسیر پیشرفت و توسعه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و اصلا نباید نادیده گرفته شود. ایران در منطقه خاورمیانه، یکی از بزرگترین و مهم‌ترین کشورهای تولیدکننده فولاد محسوب می‌شود. در ادامه با مسترآهن همراه باشید تا با چند نمونه از بزرگترین کارخانه های فولاد ایران آشنا شده و اطلاعات بیشتری درباره آن‌ها به دست آوریم.
۱- فولاد مبارکه اصفهان
بدون شک جایگاه نخست برای این کارخانه بدون اغراق انتخاب شده است. فولاد مبارکه اصفهان را باید به عنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد در ایران معرفی کنیم. این کارخانه در قسمت شرقی مبارکه و 75 کیلومتری جنوب اصفهان واقع شده است. این واحد صنعتی خصوصی، در سال 1371 به صورت حرفه‌ای به فعالیت پرداخته و توانست فولاد فوق‌العاده باکیفیتی را به بازار ارائه کند. میزان تولید فولاد مبارکه اصفهان حدود 10.3 میلیون تن در سال بوده که می‌تواند سهم عمده‌ای از بازار را به خود اختصاص دهد.
حجم بالای تولید و کیفیت مطلوب محصولات ساخته شده، باعث شده تا این محصولات به عنوان مواد اولیه بیشتر از 3000 کارخانه و کارگاه صنعتی مختلف مورد استفاده قرار بگیرند. تولیدات این کارخانه حدود 45 درصد از سهم بازار داخلی را به خود اختصاص داده و جایگاه فوق‌العاده ویژه‌ای در صادرات به سایر کشورهای خارجی دارد. فولاد مبارکه اصفهان محصولات متنوعی را به بازار فولاد ارائه می‌کند که از میان آن‌ها می‌توانیم به مواردی ازجمله ورق قلع اندود، ورق سیاه، ورق روغنی و … اشاره کنیم.
۲- شرکت فولاد خوزستان
قطب دیگر فولاد فعال در کشورمان که در این فهرست جایگاه ویژه‌ای دارد، شرکت فولاد خوزستان است. این شرکت فعالیت خود را از سال 1366 آغاز کرده و امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌ها در تولید محصولات فولادی محسوب می‌شود. محصولات تولید شده توسط این شرکت حدود 13.5 درصد از تولیدات داخلی را به خود اختصاص می‌دهند؛ جالب است بدانید که فولاد خوزستان به عنوان بزرگترین خریدار ضایعات آهن هم فعالیت دارد و بیشتر محصولات خود را از قراضه‌های آهنی می‌سازد.
این مجموعه در نزدیکی شهر اهواز احداث شده و به عنوان یکی از اصلی‌ترین پایگاه‌های تولید فولاد خام شناخته می‌شود. از جمله مهم‌ترین محصولات تولید شده در فولاد خوزستان می‌توانیم به شمش، بیلت، اسلب و … اشاره کنیم.
میزان تولید این کارخانه در حدود 5.2 میلیون تن در سال بوده که 57 درصد از آن به بخش صادرات اختصاص داده می‌شد. در حال حاضر با اعمال تحریم‌ها و شرایط موجود، میزان صادرات محصولات این کارخانه هم کاهش پیدا کرده است. احداث و راه‌اندازی این کارخانه باعث شده تا برای بیشتر از 11 هزار نفر به صورت کاملا مستقیم و 100 هزار نفر به صورت غیرمستقیم اشتغال‌زایی شود.
۳- ذوب آهن اصفهان
یکی دیگر از قدیمی‌ترین و در عین حال بزرگترین کارخانه های فولاد ایران، ذوب آهن اصفهان است. این کارخانه واقع در 45 کیلومتری جنوب غربی اصفهان و نزدیکی زرین شهر واقع شده و فعالیت گسترده‌ای در تولید انواع مقاطع فولادی و صنعتی دارد.
در حال حاضر ظرفیت تولیدات این کارخانه در حدود 2.8 میلیون تن در سال بوده و امکان افزایش آن تا 3.6 میلیون تن هم وجود دارد. کارخانه ذوب آهن اصفهان بیشتر از 5 دهه سابقه فعالیت در این حوزه را داشته و امروزه می‌تواند محصولات فوق‌العاده باکیفیت و سطح بالایی را تولید کرده و به بازار فروش ارائه کند.
این صفحه را هم ببینید: خرید ضایعات آهن در اصفهان
تمامی محصولات ذوب آهن اصفهان موفق شده‌اند تا گواهینامه‌ها و استانداردهای معتبر در سطح بین‌المللی را دریافت کنند که این موضوع نشان‌دهنده سطح کیفی بسیار بالای آن‌هاست. ذوب آهن اصفهان را از نظر سن و سال می‌توانیم به عنوان اولین کارخانه تولید فولاد بدانیم که از سال 1350 فعالیت گسترده‌ای دارد. همچنین این کارخانه امروزه به عنوان بزرگترین تولیدکننده انواع محصولات طویل در خاورمیانه هم شناخته می‌شود.
محصولات تولید شده در ذوب آهن اصفهان تنوع ویژه‌ای دارند که از میان آن‌ها می‌توانیم به مواردی از جمله تیرآهن، میلگرد آجدار و ساده، نبشی و ناودانی، ریل و … اشاره کنیم. بر اساس آمار منتشرشده در این راستا می‌توانیم ادعا کنیم که در حدود 11 درصد از فولاد مورد نیاز کشور در کارخانه ذوب آهن اصفهان تولید می‌شود.
از زمان فعالیت این کارخانه تا به امروز، محصولات ساخته شده به بیشتر از 23 کشور اروپایی، آفریقایی و آسیایی مختلف ارسال شده است. علاوه بر صادرات، در پروژه‌های داخلی مختلفی مانند برج میلاد، ساخت انواع سدها، مترو، نیروگاه و … از محصولات این کارخانه استفاده می‌شود.
۴- کارخانه اکسین اهواز
یکی دیگر از بزرگترین کارخانه های فولاد ایران که در این بخش نیاز به معرفی به صورت اصولی دارد، کارخانه اکسین اهواز است. این کارخانه در سال 1384 احداث شده و نهایتا در 1388 توانست به بهره برداری برسد. در مدت‌زمان کوتاهی این کارخانه توانست فعالیت خود را گسترش داده و ظرفیت تولید خود را بالا ببرد. در حال حاضر ظرفیت تولید اکسین اهواز حدود 210 هزار تن در سال بوده که توانسته بخشی از نیاز داخلی را به صورت کامل برطرف کند.
عمده محصولات تولید شده توسط این کارخانه را ورق‌های آهنی مختلف تشکیل می‌دهند. چنانچه بخواهیم ویژگی‌های محصولات این کارخانه را عنوان کنیم، باید کیفیت بسیار بالا و قیمت مناسب را در اولویت قرار دهیم. بخشی از مواد اولیه کارخانه اکسین اهواز از ضایعات آهن تهیه می‌شوند که همین موضوع در کاهش قیمت محصولات نقش قابل توجهی دارد.
سخن پایانی
یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین انواع صنایع مادر که در کشورهای مختلف مشغول به کار هستند، صنایع فولاد بوده که می‌توانند بخش اعظمی از مواد اولیه مورد نیاز برای صنایع مختلف را تولید کنند. تمام کشورهای پیشرفته و توسعه یافته، اهمیت بسیار زیادی برای این دسته از صنایع خود قائل بوده و توانسته‌اند ظرفیت تولید فولاد خود را به میزان قابل توجهی ارتقا دهند. در بخش‌های قبلی با چند نمونه از بزرگترین کارخانه های فولاد ایران، موقعیت قرارگیری آن‌ها، ظرفیت تولید و عمده محصولات تولید شده آشنا شدیم.
سوالات متداول
اولین کارخانه احداث شده در حوزه فولاد کدام است؟
ذوب آهن اصفهان را باید به عنوان اولین کارخانه احداث شده در این حوزه بدانیم که مقاطع فولادی طویل را به بازار ارائه می‌کند.
بزرگترین و گسترده‌ترین کارخانه فولاد ایران کدام است؟
بزرگترین کارخانه فولاد ایران که سهم عمده‌ای از نیاز داخلی و صادرات را تولید می‌کند، فولاد مبارکه اصفهان است.
چرا بزرگترین کارخانه های فولاد ایران از ضایعات آهن در تولیدات خود استفاده می‌کنند؟
زیرا این موضوع باعث کاهش هزینه تولید خواهد شد و مصرف مواد اولیه را کاهش می‌دهد.
